Vakantie…en God gaat mee?!   

We kennen het allemaal; Vakantietijd. Voor de een periode om heerlijk naar uit te kijken, voor de ander een hoge berg, waar nauwelijks overheen te komen lijkt. Hoe je er ook tegenaan kijkt, in het algemeen haalt de vakantietijd ons uit onze dagelijkse routine. Tijd voor andere zaken. Niet elke dag de wekker zetten, broodtrommels vullen en op tijd op het schoolplein zijn, én een andere daginvulling… voor de meesten van ons heerlijk! Wat doen we met deze ‘zeeën van tijd? Hebben we plannen, of kijken we wel hoe het loopt?  Voor mij geldt dat als ik uit mijn dagelijkse routine ben, ik vaste gewoonten als Bijbellezen en bidden makkelijker ‘vergeet’. Voor ik het weet is de dag voorbij. En de volgende dag ook. En… (…).  Het is  ineens september, en van alle mooie zomerplannen (een grote opruimronde, een stapel goede boeken uitlezen, die lap stof nog verbouwen tot een zomerse jurk) is niets terecht gekomen.

Als ik iets wil, dan moet ik het plannen. Anders blijft het bij goede voornemens. Dat geldt ook voor een deel voor de geloofsopvoeding aan onze kinderen.  Dit vraagt van Jeroen en mij dat we, naast het leven dat we voorleven, bewust tijd vrij maken om gezinsmomenten rond de Bijbel voor te bereiden.  We brengen als gezin ’s zomers een paar weken door op een vakantieadres. Juist in die vakantietijd is er tijd om met elkaar rond de Bijbel bezig te zijn. Hoe mooi is het om die mogelijkheid te grijpen, ons bewust te worden en de tijd te nemen!

In Psalm 139: 9-10  (HSV) lezen we: ‘Nam ik vleugels van de dageraad, woonde ik aan het einde van de zee, ook daar zou Uw hand mij leiden en Uw rechterhand mij vasthouden.’ Waar we ook zijn, God is daar. God Zelf gaat mee.

Deut 6:6-7 (HSV) geeft aan dat er ook iets van óns, opvoeders, verwacht wordt; ‘Deze woorden, die Ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat’. We mogen, nee móeten, van Zijn woorden vertellen, óók als we onderweg of elders zijn. Een prachtige opdracht!

In het algemeen geldt dat kinderen leren door imitatie, onderwijs en zelf doen.  Hoe kunnen we dat gegeven gebruiken bij het vertellen en delen van die rijke woorden uit Gods Woord, en hoe sluiten we daarbij aan bij de ontwikkeling van onze kinderen? Een aantal gedachten;

Sfeer

Het begin van de geloofsontwikkeling is geworteld in ervaringen van het kind. Voor heel jonge kinderen (baby’s en peuters) is sfeer, veiligheid en vertrouwen belangrijk.  Het is mooi als je voor deze kleine kinderen kunt zoeken naar geloofsaspecten die voor een kind voelbaar worden en de sfeer bepalen in jullie gezin; aandacht, aanraking, warmte. Is er voorspelbaarheid, ook juist tijdens vakantietijd?   Kinderen tot een jaar of 10 zijn nog erg gevoelsmatig ingesteld. Ook oudere kinderen ontgaat de sfeer vaak niet. Het is goed om ons daar bewust van te zijn. Lukt het ons om de sfeer veilig, maar ook luchtig te houden, en gebruiken we zo nu en dan een heerlijke portie humor in de opvoeding? Samen lachen bindt samen!

 Beeld

Welk beeld laten wij zelf zien? Jonge kinderen imiteren papa en mama nogal eens. Grappig om jezelf daarin terug te zien of… juist confronterend? Wat zien de kinderen van jouw wandel met God? Wat zijn jouw prioriteiten? Gaat er een Bijbel mee in de koffer? Lees je er zichtbaar uit? Jonge kinderen zullen daarin na of mee willen doen.  Geef hen die gelegenheid! Neem ook voor de jongsten een Bijbelboekje mee op vakantie. Voor kinderen in de basisschoolleeftijd zijn er mooie dagboekjes. Maar een dagboekje in de buurt is voor hen nog niet genoeg om ook daadwerkelijk te lezen. Daar heeft het kind de hulp van volwassenen bij nodig; een goed voorbeeld, maar ook iemand om mee te sparren (bovenbouw basisschool en tieners); waarom is het nodig om elke dag uit de Bijbel te lezen en met God te praten? Met name deze oudere kinderen zijn geïnteresseerd in jouw ideeën en motieven.

Als je in een andere omgeving bent, kun je in je houding ook ontzag en respect voor God laten zien; verwonder je samen over de kleine kriebelbeestjes, of geniet van de schepping tijdens het wandelen of zwemmen.

 Tijd en aandacht

Wat doet je kind graag? Zit hij graag lekker bij je op schoot of heeft hij behoefte aan avontuur en uitdaging, zoals de meeste kinderen vanaf een jaar of 6? Sluit daar bij aan, als dat mogelijk is. Zingen en muziek maken, spelletjes doen, sportactiviteiten. Neem de tijd, en geef je aandacht! Dat versterkt de onderlinge band, en zal je kind zich lang herinneren.  

Zondag

Wat doen we met de zondag? Naar een lokale kerk? En als dat niet kan? Kinderen houden over het algemeen van ‘vieren’.  Maak een feestje van de zondag, ook op vakantie! Hoe staat de zondag apart van de andere dagen? Heel jonge kinderen nemen, zoals we hierboven zagen,  vooral de sfeer waar.  Is er een bepaalde orde, rust en gezelligheid? Is merkbaar dat ook zij erbij horen? Kleuters en iets oudere kinderen zijn gericht op het (samen) beleven. Neem hen mee in de voorbereidingen van het feestje. Kleuters kunnen eenvoudige opdrachten al prima aan (versiering maken, meehelpen tafel dekken), de grotere kinderen kunnen misschien zelfs wel meedenken in de invulling van jullie feestje, een favoriet lied of een mooie tekst opzoeken óf een lekker recept proberen.  Vertellen en vieren gaan hand in hand. Kinderen zijn ontzettend leergierig, met name vanaf het 9^e levensjaar.  Als opvoeder mag je ook als een gids optreden, en kinderen inleiden in de diepere betekenis achter verhalen uit Gods Woord.

 Verhalen

Kinderen zijn gek op voorlezen en verhalen luisteren. Voor de jongsten is het vaak heerlijk om met een (prenten)boek bij een volwassene op schoot te kruipen. Als je dit thuis ook gewend bent, is het fijn dat dit terugkomt op het vakantieadres. Kleuters kunnen nog maar moeilijk onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid.  Het is goed om daar rekening mee te houden bij het kiezen van (Bijbel)verhalen. Wat opvoeders over God en Jezus vertellen heeft gezag. Dat kan heel positief zijn, maar ook angstig, omdat deze jonge kinderen nog geen besef hebben van wat ‘echt’ is en wat niet. 

Kinderen vanaf zo’n 6 jaar houden van verhalen en vatten deze graag letterlijk op. Waargebeurde verhalen zijn voor hen geweldig om te horen.  Kun je je nog leuke belevenissen van vroeger herinneren? Deel ze met de kinderen.  Weer iets oudere kinderen kunnen zo hun vragen hebben bij deze verhalen. ‘Waarom deed je dat? Was oma toen ook lachen of werd ze boos?’ Neem de tijd om deze te beantwoorden.

Bidden en zingen

Voor baby’s en peuters is het belangrijk dat het gebed een plaatsje krijgt in de regelmaat van de dag. Na het nadoen van de gebruiken rond bidden en zingen zullen kinderen leren dat het om méér gaat dan de gebruiken zélf. Het is goed om kinderen vanaf de kleutertijd aan te moedigen zelf te spreken met God, en zelf te durven zingen voor Hem.  Hij hoort jou en luistert echt naar jou. Voor deze kinderen kan het ook heel goed zijn om gebedsonderwerpen visueel te maken, bijvoorbeeld door middel van kaartjes met plaatjes op een memobord, of in een schriftje.  Betrek oudere kinderen ook bij de inhoud van het gebed. God geeft altijd antwoord (‘ja’, ‘nee’, of ‘wacht’!).

Ik kan me voorstellen dat bidden en zingen op de camping anders voelt dan wanneer je thuis binnen bent.  Maar ook hier ben je als ouder weer een leermodel; kinderen merken het als je er moeite mee hebt om op een meer ‘openbare plaats’ te bidden en te zingen. Bouw geen algehele pauze in, maar zoek naar mogelijkheden. Misschien kun je heerlijk zingen tijdens een autorit, en vind je een fijne plek voor een picknick, waar  meer rust is om uitgebreider met elkaar te bidden. Geef je tiener, met een paar cd’s, de gelegenheid om zelf (al dan niet met koptelefoon) te genieten van zijn favoriete muziek.

 Momenten rond de Bijbel kunnen zich zomaar spontaan voordoen. Als jullie kijken naar een heldere sterrenhemel, en er vragen bij de kinderen opkomen die om beantwoording vragen. Momenten rond de Bijbel kun je ook zelf creëren;  de zogenoemde gezinsmomenten (family nights).

Juist een vakantie is een ideaal werkterrein voor Gods Geest. Juist tijdens vakantietijd kunnen we dichter naar God toegroeien en meer van Hem leren én over Hem onderwijzen. En daarna rijker weer aan de slag.  Fijne vakantie!